REM-slaapgedragsstoornis

RBD staat voor REM Sleep Behaviour Disporder. Dit is een slaapstoornis waarbij levendige dromen worden geuit door beweging, omdat de normale spierverlamming tijdens de REM-slaap ontbreekt. Dit leidt tot schreeuwen, wild om je heen slaan, schoppen of zelfs uit bed springen, wat gevaarlijk kan zijn voor de persoon zelf of een partner.

Het is een belangrijk vroeg teken van neurodegeneratieve ziekten zoals de ziekte van Parkinson of dementie met Lewy-lichaampjes (DLB) en wordt behandeld met een veilige slaapomgeving, gedragsveranderingen en soms medicatie zoals melatonine of clonazepam, met regelmatige controle op zich ontwikkelende neurologische aandoeningen.

NREM-slaapstoornissen

(Non-Rapid Eye Movement), ook wel NREM-parasomnieën of ontwaakstoornissen genoemd, zijn storende gedragingen die optreden tijdens de diepe slaap (fasen 2 en 3 van de NREM-slaap). Ze worden gekenmerkt door onvolledig ontwaken, verwarring en gedeeltelijk geheugenverlies voor de gebeurtenis. Veelvoorkomende vormen zijn slaapwandelen (somnambulisme), nachtmerries en verward ontwaken, vaak veroorzaakt door slaapgebrek, stress of andere aandoeningen.

Veel voorkomende NREM-parasomnieën

  • Slaapwandelen (somnambulisme): lopen of complexe handelingen uitvoeren tijdens de slaap, vaak in het eerste derde deel van de nacht, met beperkt bewustzijn en zonder herinnering eraan
  • Nachtmerries: plotselinge, intense episodes van schreeuwen, angst en woelen, waarbij de patiënt doodsbang en niet-reagerend lijkt, zonder herinnering aan de gebeurtenis bij het wakker worden
  • Verward wakker worden: wakker worden in een staat van verwarring, gemompel en desoriëntatie, vaak met trage spraak en bewegingen
  • Slaap gerelateerde eetstoornis (SRED): eten of voedsel bereiden tijdens de slaap zonder volledig bij bewustzijn te zijn, vaak met slechte hygiëne en weinig geheugen
  • Seksomnia: seksuele activiteiten ondernemen tijdens de slaap, een subtype van verward wakker worden of slaapwandelen.

Oorzaken en triggers

  • Genetische aanleg: komt vaak voor in families
  • Slaapgebrek
  • Stress en angst
  • Koorts, bepaalde (slaap) medicijnen (zoals zopiclon)
  • Andere slaapstoornissen: slaapapneu, restless legs syndrome

Niet te verwarren met epilepsie, welke veel overlappende symptomen heeft.

Restless legs syndrome

Er bestaat een primair vorm die vaak (40-60%) familiair is en waarbij de oorzaak verder niet bekend is.

Bij de secundaire vorm kan er sprake zijn van;

  • IJzertekort
  • Nierfalen (25%)
  • Zwangerschap (20%)
  • Perifere neuropathie
  • MS
  • Antidepressiva
  • Reumatoïde artritis
  • Opiaat ontwenning